Het verschil tussen helpen, leren en dwingen. Iedere ouder wil het beste voor zijn kind. En wat het beste is, bepaal je als ouder zelf. Of toch niet? Het beste voor je kind is voor ieder kind anders. Waarom? Omdat ieder kind anders is. Het ene kind heeft een ongeduldig karakter en een sterke mening. En het andere kind vindt juist veel dingen goed. Deze twee karakters vragen een andere aanpak. Een kind met een sterke mening heeft er baat bij als hij regels en kaders krijgt, maar toch het gevoel krijgt voldoende keuzes te kunnen maken. Een kind wat juist veel dingen goed vindt, heeft er baat bij als hij uitgedaagd wordt een eigen mening te vormen. En dus gevraagd wordt wat hij de beste keuze vindt.
Leren
Als je kind nog jong is, dan is jouw invloed op wat je kind van jou wilt leren groter dan als hij tiener of puber is. In de jonge leeftijd waarin zijn wereld nog klein is, ben jij als ouder met name het voorbeeld dat hij kopieert tot een eigen karakter. Als hij groter wordt en zijn wereld ook groter wordt, gaat hij juist meer kijken naar anderen om te leren wat hij zichzelf eigen wil maken. Jouw invloed wordt dan meer van leren via waarden, normen, regels en kaders naar onderhandelen over vooral regels en kaders.
Helpen of dwingen
Helpen of dwingen is soms lastig om te bepalen. Je wilt je kind grenzen leren en die leg je hem naar eigen inzicht op. Vaak gaat het hierbij om situaties waarbij de veiligheid van je kind en zijn welbevinden in gedrang zijn. Bijvoorbeeld; je dwingt je kind om stil te staan voor een rood stoplicht. Of je dwingt je kind om niet te dicht bij het water te komen. Of je dwingt je kind van het voetbalveld af te gaan als hij dwars en opstandig ruzie zoekt met medespelers. Het laatste voorbeeld heeft niet alleen met welzijn te maken, maar ook met het duidelijk zijn over waarden en normen. Als je je kind van kleins af aan hebt geleerd welke waarden en normen voor jullie als gezin belangrijk zijn, dan is er veel minder sprake van dwingen omdat het kind weet welke waarden, normen en dus regels en kaders gelden in het gezin. Doet een situatie zich voor dat je het gevoel hebt dat je je kind moet dwingen om zich hieraan te houden? Weet dan dat deze situatie gevolgd moet worden door een goed gesprek over wat de waarden, normen, regels en kaders ook alweer zijn. Als je kind nog klein is, is dit gesprek vooral een gesprek waarbij jij aangeeft wat je ergens van vindt en graag wilt dat je kind dit ook vindt. Je kind kan hier een mening over hebben, maar zal zich eerder moeten schikken. Als je kind wat ouder wordt, zal dit meer een gesprek worden van onderhandelen en aftasten waar jullie elkaar kunnen vinden. Dus meer de samenwerking opzoeken om er samen uit te komen. Je puber is een eigen beeld van de wereld aan het vormen en dat is niet altijd meer het beeld wat jij hem probeert voor te schotelen. ‘Dwingen’ wordt dan steeds meer uit den boze. Bij een kind met een sterke mening kan dit een uitdaging zijn waar van jou een open, nieuwsgierige houding wordt gevraagd in plaats van een dwingende houding.
Hoe bepaal je het verschil?
Het verschil tussen dwingen en helpen, hangt heel erg af van je kind, de situatie en zijn leeftijd. Je kind help je hierbij het best door te kijken naar wat hij nodig heeft om zo te bepalen wat hij zelf kan en waar hij jouw ‘eventueel dwingende’ hulp bij vraagt. Bij jonge kinderen wil het ene kind het allemaal zelf uitzoeken en dan kijk je dus meer vanaf een afstand. En het andere kind wil juist dat jij alles voordoet en vindt alles best. Dan is het belangrijk naar eigen inzicht te bepalen waar je je kind het beste mee helpt. Neem je iets uit handen of daag je je kind uit mee te denken in de oplossing en de uitvoering daarvan? Kinderen leren vooral door mee te doen of iets zelf te proberen in nabijheid van de ouder.
Bij oudere kinderen wordt je hulp steeds minder gevraagd en willen ze het zelf uitzoeken. Dan is het meer een kwestie van loslaten en erop vertrouwen dat de waarden en normen toegepast worden. En is dit niet het geval, dan is het belangrijk hier een open en nieuwsgierig gesprek over te voeren om er samen uit te komen.
Jouw grenzen aangeven, is voor iedereen fijn
Eigenlijk geldt in elke situatie dat het fijn is als je duidelijk bent over jouw grenzen (zoals waarden, normen, regels en kaders). Of het nu een ouder-kind relatie is, man-vrouw relatie, werknemer-werkgever; iedereen heeft er baat bij dat jij je grenzen aangeeft. Als je duidelijk bent over je grenzen, ben je duidelijk over je verwachtingen en is het voor de ander duidelijk wat er van hem wel of niet gevraagd wordt. Het resultaat sluit aan bij de verwachting en levert voor iedereen een positief resultaat wat weer leidt tot zelfvertrouwen.
Als je dit namelijk niet doet, dan voldoet het resultaat nooit aan de verwachting en leidt dit tot frustratie, boosheid, verdriet oftewel negatieve emoties. En wie is er dan verantwoordelijk voor die negatieve emoties? Jij of je kind? De verantwoordelijkheid ligt bij jou!
Weet wie je bent!
Je grenzen aangeven, kan alleen als je weet wat die grenzen zijn. Jouw waarden, normen, kaders en regels bestaan pas als je zelf weet welke dit zijn. Dit kan dus alleen als je hebt nagedacht over wat voor jou belangrijk is. Wie ben jij? Wat vind je belangrijk? Waarom is dit belangrijk voor jou? Is dit realistisch? Draagt dit bij aan een positief leven en zelfbeeld? Wat wil je ermee bereiken? En als iemand hierover een andere mening heeft, hoe houd je dan een open en nieuwsgierige houding om ook als volwassene te kunnen blijven leren van anderen zoals je partner en zelfs van je kind? Leren doen we een leven lang.
Meer weten?
Wil je meer weten over hoe je kunt gaan van dwingen naar leren? Dan kijken we graag open en eerlijk met je mee. We helpen jou en je kind op een praktische manier vooruit. Ongeacht de opvoedfase; peuter, kleuter, basisschool, puber, jongvolwassene of volwassene. Met onze praktisch toepasbare handvatten krijg je verhelderend inzicht om het beter en makkelijker te maken. Kijk voor meer informatie op onze website.