Hoe overleeft mijn kind de brugklas? Ik zie het vaak in de praktijk. Kinderen die zeer gespannen aan de brugklas beginnen én het einde van de brugklas halen. Eigenlijk is de overgang naar de brugklas te groot. Van een veilige kleinschalige school met al 8 jaar dezelfde gezichten naar een vaak veel grotere school. Een grotere school met grotere kinderen die in die ‘fantastische’ pubertijd zitten. Docenten in plaats van juffen en meesters. Regels, huiswerk (plannen) en toetsenstress.
De overgang is (te) groot
We verwachten van de tieners dat ze direct schakelen en zich aanpassen aan de nieuwe situatie. We gooien ze in het diepe. En er is niemand die de overgang makkelijk maakt. Ik zie veel kinderen de strijd aangaan met zichzelf en anderen. En de kinderen die het lef niet hebben, cijferen hun gevoel van overweldiging en onmacht weg. Zij laten het maar over zich heen komen.
Om een aantal voorbeelden te noemen:
- Er is vaak geen buddy systeem. Dus als je nog niemand kent, dan kan het heel eng en eenzaam zijn in het begin om je weg te vinden.
- Op de basisschool heb je wel huiswerk, maar dat is te verwaarlozen met wat je op de middelbare school krijgt. Om nog maar niet te spreken over dat leren plannen vaak ondergeschikt is aan het overbrengen van inhoud
- Juffen worden docenten. Het empathische, meelevende karakter van de basisschoolleerkracht wordt ingeruild voor heel veel verschillende docenten. Docenten die je ook maar een paar uurtjes per week ziet. Oog hebben voor én meeleven met het kind achter de leerling wordt dan heel lastig (uitzonderingen daargelaten). Dit wordt vaak ‘opgelost’ door een mentor. Maar als die persoon tijd, capaciteit of inzicht mist om coachend sturing te geven, dan kan het heel lastig zijn als jonkie je weg te vinden.
- Toetsen en toetsweek; hierin wordt gelijk veel zelfstandigheid verwacht en komt alles bij elkaar in een korte periode.
- Hooggevoelige kinderen, inmiddels zo’n 20%, ervaren de brugklas als extra bedreigend en overweldigend omdat zij met al die emoties nog minder raad weten dan de rest.
- En dan is er vaak ook nog een systeem van enkel straffen. Slecht gedrag wordt bestraft, én de regels en kaders hieromheen zijn vaak onduidelijk en verschillen per docent. Belonen en positief coachen krijgt geen ruimte in ons schoolsysteem.
Wat kan je doen als ouder
Je kind gaat niet alleen naar de middelbare school, maar wordt ook nog eens puber. Dit is voor ouders vaak een hele uitdagende en soms zelfs vervelende combinatie. Je wilt ze extra helpen bij deze overgang, maar je kind wil juist meer zelfstandigheid. Waar ik ouders vaak bij help, is om met hun kind de dialoog aan te gaan van vooral veel luisteren en doorvragen. Hierdoor krijgt het kind scherp waar zijn hulpvraag zit en kan jij als ouder gerichter hulp bieden. Of je kind krijgt zelf nieuwe inzichten waardoor eigen antwoorden worden gevonden.
Word Buddy op afstand
Vraag dus goed door over wat de verwachtingen zijn van de middelbare school. Hoe de eerste week gepland en vervolgens ervaren wordt. Vraag niet of je kind hulp nodig heeft, want dan is het antwoord nee. Maar vraag zoveel mogelijk door om als afsluiting de vraag te kunnen stellen of je hulp gewenst is of dat je mag meekijken met je kind. Als het ware word je een buddy op afstand. Heb hierbij niet alleen oog voor de inhoud, maar ook voor de emotionele kant van je kind.
Mijn kind sluit zich af
Ik hoor ook vaak dat het voor het kind te overweldigend. Er gebeurt zoveel. Vooral in die eerste paar weken. Hierdoor kiest het kind zich af te sluiten. Hij wil niet, maar vaak ook, kan dan niet praten over wat er allemaal gebeurt. Zijn gedachten slaan op hol. De logica ontbreekt. Wat je als ouder kunt doen, is dan echt de tijd nemen om je kind te laten ontspannen. Zo kan je kind stress en emoties loslaten om vervolgens het gesprek aan te gaan. Ga bijvoorbeeld op een zaterdagmiddag een boswandeling maken, banen zwemmen of zeilen en sluit af met een goed gesprek. Een goed gesprek bestaat uit vooral luisteren en doorvragen. O ja, en een goed gesprek kan dan prima in bijvoorbeeld in de auto op weg naar huis. Dan is er geen direct oogcontact, maar ben je wel samen in één ruimte. Want als je puber tegenover je zit en je probeert oogcontact te maken dan kan een gesprek ook als ‘zwaar’ ervaren worden. Dus … niet in de rol van overbezorgde ouder stappen. Parkeer je eigen emoties op de achterbank en neem plaats achter het stuur met open oren, ogen en voelsprieten. En kom je er toch niet doorheen bij je kind en trekt hij zich te veel terug, stuur ons dan een berichtje via www.samenopvoedenisleuk.nl.